Copyright © SerwisKadrowego.pl    
Ćwiczenie
Obniżanie składki zdrowotnej pracownika do wysokości zaliczki PIT przy uwzględnieniu świadczeń zwolnionych z ozusowania

30-letni pracownik zatrudniony na 1/5 etatu:

• otrzymuje co miesiąc stałą pensję na poziomie 1.030 zł brutto,
• uprawniony jest do podstawowych kosztów uzyskania przychodu i kwoty zmniejszającej miesięczną zaliczkę podatkową w wysokości 100 zł (bo pracuje w trzech zakładach i we wszystkich złożył PIT-2),
• jest uczestnikiem PPK - wpłata na PPK finansowana przez pracodawcę wynosi 1,5% a wpłata pokrywana z pensji pracownika – 2%.


Jak w opisanym przypadku powinno wyglądać rozliczenie miesięcznej listy płac? 
   
  Kliknij, by wysłuchać wyjaśnień eksperta
   
   
           
Wypełnij puste (żółte) pola na poniższej liście płac  
           
Prawidłowe wyliczenia / wyjaśnienia znajdują się pod poniższą listą płac -
by je obejrzeć wybierz opcję "TAK" obok ramki: „Czy pokazać wyliczenia / Sprawdzenie / Wyjaśnienia” 		   
     
     
Wiersz / Poz. Składniki Kwota    Notatki / wyliczenia:
1 Wynagrodzenie za pracę + inne składniki płacy pracowniczej brutto  
2d Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę wliczana do podstawy opodatkowania  
3  
4 Składka na ubezpieczenie emerytalne  
5 Składki na ubezpieczenia rentowe   
6 Składka na ubezpieczenie chorobowe   
7 Suma składek na ubezpieczenie społeczne   
% PIT Stawka procentowa podatku  
8 Koszty uzyskania przychodu  
9 Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych  
10 Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową (na mocy złożonego PIT-2)  
11 Zaliczka na podatek przed zaokrągleniem  
12 Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne   
13 Składka zdrowotna  
14 Składka zdrowotna do odliczenia od podatku  
15 Zaliczka na podatek do przekazania do urzędu skarbowego po zaokrągleniu do pełnych złotych   
16 Kwota netto (przed pomniejszeniem o wpłatę do PPK finansowaną przez pracownika)  
17 Wpłata do PPK finansowana przez pracownika  
18 Świadczenia pieniężne niepodlegające ozusow. ani opodatkowaniu  
19 Kwota do wypłaty  
           
 
NIE tak
TAK
  Od 2022 r. obowiązuje reguła, w myśl której jeżeli skalkulowana składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9% podstawy wymiaru jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy ustalonej według zasad obowiązujących w dniu 31 grudnia 2021 r. od uzyskanych przez pracownika w danym miesiącu przychodów ze stosunku pracy stanowiących podstawę wymiaru tej składki, wówczas składkę tę należy obniżyć do wysokości wspomnianej zaliczki.

A zatem obecnie obniżenie na liście płac składki zdrowotnej musi następować do kwoty zaliczki podatkowej wyliczonej zgodnie z przepisami podatkowymi obowiązującymi w dniu 31 grudnia 2021 r. Oznacza to de facto konieczność kalkulowania przez pracodawców dwóch zaliczek na podatek: jedną na nowych zasadach (według reguł zmodyfikowanych w 2022 r. i później) oraz drugą – skalkulowaną stosownie do regulacji funkcjonujących w stanie prawnym z 31 grudnia 2021 r.

Co ważne, jeśli pracownik w jednym miesiącu uzyskuje zarówno przychód podlegający oskładkowaniu jak i zwolniony z ozusowania, wówczas składkę zdrowotną obniżamy do wysokości zaliczki PIT (wyliczonej według przepisów z 2021 r.) w tej części, którą oblicza się od przychodu stanowiącego podstawę wymiaru przedmiotowej składki.

W sytuacji więc wypłacania w ramach tego samego miesiąca przykładowo wynagrodzenia zasadniczego oraz nagrody jubileuszowej i/lub zasiłku chorobowego, gdzie składka na ubezpieczenie zdrowotne jest naliczana wyłącznie od płacy zasadniczej, natomiast zaliczka podatkowa od wszystkich ww. składników przychodu, obniżenie składki do wysokości podatku może odnosić się jedynie do przychodu wchodzącego do podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Tak wynika z uchwały SN z 2 lutego 2016 r. (sygn. akt III UZP 18/15), w której wyjaśniono, że jeśli w danym miesiącu zatrudniony otrzymuje zarówno należności wchodzące do podstawy składki na ubezpieczenie zdrowotne jak i wyłączone z tej podstawy, wówczas składka zdrowotna podlega obniżeniu do wysokości skalkulowanej zgodnie z regułami z 2021 r. zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych w tej części, którą oblicza się od przychodu stanowiącego podstawę wymiaru przedmiotowej składki.
 poprawne  
  Przedstawione tezy znajdują potwierdzenie także m.in. w interpretacjach ZUS: z 10 czerwca 2024 r. (sygn. DI/200000/43/514/2024), z 14 stycznia 2021 r. (sygn. DI/100000/43/970/2020) i z 2 lutego 2021 r. (sygn. WPI/200000/43/56/2021).

Analizując zusowskie wyjaśnienia i interpretacje za zasadny należy przyjąć pogląd, że również w obrębie tego samego źródła przychodów składka zdrowotna podlega ograniczeniu do zaliczki podatkowej wyliczonej jedynie od świadczeń podlegających ozusowaniu.

Dodajmy, że w stanie prawnym obowiązującym w ostatnim dniu roku 2021, nie występowała możliwość dzielenia kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki podatkowe pomiędzy dwóch czy nawet trzech płatników. A zatem modyfikacja w tym zakresie nie powinna być stosowana dla obniżania składki zdrowotnej do wysokości zaliczki PIT. Z praktycznego punktu widzenia oznacza to, że przy kalkulowaniu zaliczki podatkowej (na zasadach z dnia 31 grudnia 2021 r.) na potrzeby ustalenia składki zdrowotnej, powinno uwzględniać się 1/12 kwoty zmniejszającej podatek z 2021 r. czyli 43,76 zł, nawet jeśli płatnik jest obecnie uprawniony do stosowania 1/24 lub 1/36 kwoty zmniejszającej podatek.

Reasumując, od początku 2022 r., obniżenia składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na podatek, powinniśmy dokonywać w następujący sposób:

KROK 1. Ustalamy podstawę zaliczki podatkowej, uwzględniając w niej wyłącznie podlegające opodatkowaniu przychody, od których nalicza się składkę zdrowotną.
KROK 2. Kalkulujemy kwotę zaliczki na podatek od podlegającego opodatkowaniu przychodu wchodzącego równocześnie do podstawy wymiaru składki zdrowotnej, stosując reguły obowiązujące w dniu 31 grudnia 2021 r.
KROK 3. Jeżeli obliczona w kroku 2. zaliczka na podatek wynosi zero, to przyjmujemy, że składka zdrowotna podlega zredukowaniu do zera zł.
KROK 4. Jeśli wyliczona w kroku 2. zaliczka PIT jest większa od zera, wówczas porównujemy jej kwotę z wynikiem uzyskanym poprzez przemnożenie 9% przez podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.
KROK 5. W sytuacji, gdy 9% podstawy wymiaru składki zdrowotnej jest wyższe od kwoty zaliczki podatkowej, skalkulowanej w kroku 2., wówczas składkę obniżamy do wysokości tej zaliczki.
    
       
Wiersz / Poz. Składniki Sposób wyliczenia Prawidłowe wyliczenia dokonane przez kalkulator  Twoje wyliczenia Poniżej sprawdzenie Twoich wyliczeń
1   1.030,00 zł
2 Wynagrodzenie chorobowe   0,00 zł
2a Składnik wynagrodzenia zwolniony z oskładkowania lecz podlegający opodatkowaniu   0,00 zł
2b Świadczenie niepieniężne ozusowane i opodatkowane   0,00 zł
2c Świadczenie niepieniężne podlegające wyłącznie opodatkowaniu   0,00 zł
2d Wpłata do PPK finansowana przez pracodawcę wliczana do podstawy opodatkowania
   15,45 zł
2e Świadczenie pieniężne podlegające tylko ozusowaniu (zwolnione z PIT)   0,00 zł
2f Zasiłek z ubezpieczenia społecznego inny niż zasiłek macierzyńki   0,00 zł
2g Zasiłek macierzyński   0,00 zł
3 Podstawa wymiaru składek społecznych 1030 zł 1.030,00 zł
4 Składka na ubezpieczenie emerytalne 1030 zł × 9,76% 100,53 zł
5 Składki na ubezpieczenia rentowe  1030 zł × 1,5% 15,45 zł
6 Składka na ubezpieczenie chorobowe  1030 zł × 2,45% 25,24 zł
7 Suma składek na ubezpieczenie społeczne  100,53 zł + 15,45 zł + 25,24 zł 141,22 zł
% PIT Stawka procentowa podatku
   12%
8 Koszty uzyskania przychodu   250,00 zł
10 Podstawa obliczenia zaliczki na podatek po zaokrągleniu do pełnych złotych 1030 zł + 15,45 zł (PPK) - 141,22 zł (skł. społeczne finans. przez zatrudnionego) - 250 zł - 0 zł 654,00 zł
11 Kwota zmniejszająca miesięczną zaliczkę podatkową (na mocy złożonego PIT-2)   100,00 zł
12 Zaliczka na podatek przed zaokrągleniem (654 zł × 12%) - 100 zł 0,00 zł
13 Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne  1030 zł - 141,22 zł (skł. społ. fin. przez zatrud.) 888,78 zł
14 Skł. zdrow. obniżona do kwoty zaliczki PIT obliczonej zgodnie z przepisami obowiązującymi 31 grudnia 2021 r. (chodzi o zaliczkę PIT należną od przychodów opodatk. stanowiących podstawę skł. zdrow., co wynika z uchwały SN z 2 lutego 2016 r.-III UZP 18/15) {1030 zł - 250 zł (KUP) - [(1030 zł) × 9,76% + (1030 zł) × 1,5% + (1030 zł) × 2,45%] (skł. społ. fin. przez zatrudn. obliczone od podstawy stanowiącej ozus. przychód)} = 639 zł (po zaokrągleniu do pełnych zł) × 17% - 43,76 zł 64,87 zł
15 Składka zdrowotna do odliczenia od podatku   0,00 zł
16 Zaliczka na podatek do przekazania na rachunek urzędu skarbowego po zaokrągleniu do pełnych złotych
   0,00 zł
17 Kwota netto (przed pomniejszeniem o wpłatę na PPK) 1030 zł - 141,22 zł - 64,87 zł - 0 zł 823,91 zł
18 Wpłata do PPK finansowana przez pracownika
 Poz. 3 × 2% 20,60 zł
19 Kwota do wypłaty

 		823,91 zł - 20,6 zł - 0 zł + 0 zł 803,31 zł